O gün, daha dün dü, 18 Nisan.
Hüzünleniyor insan.
Genç Cumhuriyetin, Anadolu bozkırındaki bir eğitim mucizesi olan Köy Enstitüleri’nin, kuruluşudur anımsanan.
Onunla birlikte de aydınlık, mutlu bir ülke bir özlemidir yarıda, yarım kalan.
1940 yılında, Hasan Ali Yücel, Milli Eğitim Bakanı’dır.
İsmail Hakkı Tonguç da, İlköğretim Genel Müdürü.
Öncülüklerinde kurulur, Anadolu’da 21 Köy Enstitüsü.
Bir uçtan bir uca saçılan 21 yıldızdır bozkırı aydınlatan.
Cumhuriyet devriminin yayılıp yaygınlaşmasında, köyün içinden çıkan öğretmenlerce, köye, köylüye ulaşmasında; kentten uzak, tarıma elverişli, tren hattına yakın noktalarda, tam 21 yıldız parıldamakta.
Bu yıldızların kimileri de; Trabzon-Beşikdüzü’nde, Kars-Cılavuz, Konya-İvriz’de, Eskişehir-Çifteler, Adana-Düziçi, Ortaklar-Aydın, Erzurum-Pulur, Hasanoğlan-Ankara, Kepirtepe-Kırklareli, Pazarören-Kayseri, Kızılçullu-İzmir ve Savaştepe-Balıkesir…
Köy Enstitüleri, 1308’i kadın, 17.251 erkek köy öğretmeni yetiştirmiş, birçok yazar, sanatçı, düşünür, bilim insanı armağan etmiştir.
Bilimsel düşünüşle dünyaya bakışı, toplumu sınıf bilinciyle yorumlayışı göstermiştir.
21 yıldızdan birisi olan ve geniş coğrafyası ile Balıkesir'de de Savaştepe Köy Enstitüsü de bunların en ünlüsüdür belleklerde.
Savaştepe Köy Enstitüsü, Sıtkı Akkay tarafından kurulur, 1940 senesinde.
Geniş arazisi, derslikleri, öğrenci yurdu ve işlikleriyle tam bir eğitim yerleşkesi.
Bölgenin ışık ve aydınlanma ve örnek bir eğitim mucizesi.
Unutulmaz nice öğretmenin, etkili, iz bırakan emekleri.
Savaştepe Köy Enstitüsü'nün nicedir ve şu andaki manzarası ise, kurucuları ve kuruluş amacı karşısında hem bir mahcubiyet hem de derin bir öfke uyandırmakta insanın yüreğinde.
Birkaç gün önce gördüm; yıkıntılar içinde, o terk edilmişliği.
Arazisi üstünde çirkin, kötü beton yığınları yükselmekte, adeta önceyi ezercesine ve silercesine.
Kalanı da harabeler, yıkıntılar ve terk edilmişlik içinde.
Sahipsizlik, itilip kakılmışlık, tekmelenip terk edilmişliği ile, insanın isyanı kabarmakta işte.
Yeni geçen bir 17 Nisan gününde, insanı düşündüren de, ışık saçan 21 yıldızdan biri olan, Savaştepe Köy Enstitüsü ile Atatürk Cumhuriyeti’nin aynı girdaba nasıl da sokulduğu, gözlerimiz önünde göstere göstere, on yıllardır millete yedire yedire, aynı ellerce nasıl da boğulduğudur.
Manzara, Cumhuriyetin kalbinden nasıl vurulduğudur.
Bu durum karşısında artık yapılması gerekenin de, çağdaş Cumhuriyetin dirilişinin, öncelikle bilimsel, laik eğitim düzeniyle, topyekün, her yönden ve yeniden mutlak ve kaçınılmaz olduğudur.
Bunun için de Atatürk Cumhuriyeti ve demokrasinin yeniden kazanılması yolunda verilen topyekün mücadelenin başarısı kaçınılmazdır.
Ya hep beraber ve hep beraber, birlikte, dayanışma içinde...