Hazırlık: Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik ayrılan Osmanlı İmparatorluğu, Mondros Ateşkes Antlaşması ile fiilen sona ermiş ve vatan toprakları galip devletler tarafından işgal edilmişti. Bu karanlık tabloya karşı 1919'da Samsun'a çıkan Mustafa Kemal Paşa'nın liderliğinde bir ulusal direniş hareketi başladı. Ankara'da Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kurulmasıyla bu direniş, kurumsal bir kimlik kazandı. Doğu ve Güney cephelerindeki başarıların ardından, Kurtuluş Savaşı'nın kaderi Batı Cephesi'nde çizilecekti. İnönü Savaşları ile Yunan ilerleyişi durdurulmuş, Sakarya Meydan Muharebesi ile de Yunan ordusu savunmaya çekilmek zorunda bırakılmıştı. Sakarya Zaferi, Türk ordusuna moral ve zaman kazandırsa da, düşman hala Anadolu'nun kalbinde, Afyonkarahisar-Eskişehir hattında güçlü bir savunma pozisyonundaydı. Yaklaşık bir yıl boyunca cephede büyük bir sessizlik hâkim oldu. Bu sessizlik, aslında büyük bir fırtınanın habercisiydi.
Taarruz Hazırlıkları: Sakarya Zaferi sonrası Mustafa Kemal Paşa ve komuta kademesi, aceleci bir saldırının felaketle sonuçlanacağını biliyordu. Bu nedenle, askeri, lojistik, siyasi ve diplomatik hazırlıklara büyük önem verildi.
Askeri Hazırlıklar: Ordu, insan gücü ve teçhizat açısından güçlendirildi. Subay ve erlerin eğitimi yoğunlaştırıldı. İstanbul'daki depolardan gizlice kaçırılan silahlar ve Sovyetler Birliği'nden gelen yardımlar, ordunun ateş gücünü artırdı. En önemlisi, taarruzun gizlilik içinde planlanmasıydı. Taarruzun yapılacağı Afyonkarahisar'ın güneyindeki sarp bölgeye, geceleri kimseye fark ettirmeden büyük bir askeri yığınak yapıldı. Düşmanı yanıltmak için kuzeyde, Eskişehir bölgesinde sahte saldırı hazırlıkları yapıldı. Hatta Mustafa Kemal Paşa, dikkatleri başka yöne çekmek için gazetecilere Çankaya'da bir çay partisi düzenledi.
Lojistik Hazırlıklar: "Tekâlif-i Milliye Emirleri" ile milletin tüm imkânları ordunun emrine verildi. Kağnılarla cepheye mermi taşıyan Türk kadınının fedakârlığı, bu lojistik zaferin en bilinen sembolüdür. Her bir merminin, her bir çift çorabın ne kadar değerli olduğu bilinciyle hareket edildi.
Siyasi ve Diplomatik Hazırlıklar: Ankara Hükümeti, uluslararası alanda tanınırlığını artırmaya çalıştı. Taarruzdan önce barış yollarının denendiği gösterilerek, Türk tarafının barıştan yana olduğu ancak bağımsızlıktan taviz vermeyeceği mesajı dünyaya verildi.
Taarruz: 26 Ağustos - 30 Ağustos: Her şeyin hazır olduğuna kanaat getiren Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, 26 Ağustos 1922 sabahı saat 05:30'da Kocatepe'den tarihi "başla" emrini verdi. Şafakla birlikte başlayan yoğun topçu ateşi, Yunan mevzilerini sarstı. Yunanların "geçilmez" dediği siperler, Türk piyadesinin kahramanca süngü hücumlarıyla bir bir aşıldı. Taarruzun ilk günü, stratejik tepeler ele geçirilerek Yunan savunmasının bel kemiği kırıldı. Taarruz planı kusursuz işliyordu. Türk ordusu, Yunan ordusunu ikiye ayırarak bir kısmını kuzeye, bir kısmını da güneye sürdü. Asıl hedef, güneye çekilen ve General Trikopis komutasındaki ana kuvvetleri Dumlupınar'da bir "imha çemberi" içine almaktı. Savaşın en kritik günüydü. Mustafa Kemal Paşa'nın bizzat sevk ve idare ettiği bu savaşta, Aslıhanlar bölgesinde çembere alınan Yunan ordusunun büyük bir kısmı imha edildi veya esir alındı. Yunan Ordusu Başkomutanı General Trikopis de esirler arasındaydı. Bu zafer, düşmanın savaşma azmini ve düzenini tamamen ortadan kaldırdı. Bu tarih, günümüzde "Zafer Bayramı" olarak kutlanmaktadır.
"Ordular, İlk Hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!": 30 Ağustos'ta kazanılan zaferin ardından, Mustafa Kemal Paşa 1 Eylül 1922'de tarihe geçen şu emri verdi: "Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!"
Bu emir, savaşın amacının artık sadece düşmanı yenmek değil, vatan topraklarını tamamen düşmandan temizlemek olduğunu gösteriyordu. Dağılmış Yunan ordusu birliklerini takip eden Türk süvarileri, inanılmaz bir hızla Ege'ye doğru ilerledi. 9 Eylül 1922'de Türk ordusu İzmir'e girdi. Bu olay, Kurtuluş Savaşı'nın askeri safhasının fiilen bittiğinin ve zaferin tüm dünyaya ilan edildiğinin simgesi oldu.
Kaynakça
Atatürk, Mustafa Kemal, Nutuk, İş Bankası Kültür Yayınları, 2019
Özakman, Turgut, Şu Çılgın Türkler, Bilgi Yayınevi, 2005
Akşin, Sina, Ana Çizgileriyle Türkiye'nin Yakın Tarihi, İş Bankası Kültür Yayınları, 2018
Tansel, Selahattin, Mondros'tan Mudanya'ya Kadar Cilt IV, TTK Yayınları, 1991
