Hilal şeklindeki katmanlı dokusuyla dünya çapında Fransız mutfağının bir simgesi olarak kabul edilen kruvasanın kökeni, popüler kültürde sıkça Osmanlı İmparatorluğu'na ve Viyana Kuşatması'na dayandırılan romantik bir efsaneyle anlatılmaktadır. Araştırma, kruvasanın kökeninin 17. yüzyıl Viyana'sındaki Osmanlı kuşatmasına değil, çok daha eskilere dayanan ve Orta Avrupa'da "kipferl" olarak bilinen bir hamur işine uzandığını ortaya koymaktadır.
Kruvasan, dünya genelinde Fransız kahvaltılarının ve pastanelerinin vazgeçilmez bir parçası olarak bilinir. Fransızca "hilal" anlamına gelen "croissant" kelimesi, bu lezzetli hamur işinin en belirgin özelliğini, yani ayın hilal şeklini yansıtır. Popüler anlatıya göre bu hilal şekli, 1683 yılındaki II. Viyana Kuşatması sırasında Osmanlı ordusunun sancağındaki hilalden esinlenilerek yaratılmıştır. Efsaneye göre, gece karanlığında tünel kazan Osmanlı lağımcılarının sesini duyan Viyanalı fırıncılar, şehri uyararak kuşatmanın başarısız olmasında kilit bir rol oynamışlardır. Bu zaferin anısına ve Osmanlı bayrağındaki hilale bir gönderme olarak, fırıncıların bu özel çörekleri icat ettiği ve her ısırıkta "düşmanı" alt etmenin sembolik bir hazzını yaşadıkları rivayet edilir. Bu hikaye, kahramanlık, zafer ve yaratıcılığın iç içe geçtiği cazip bir anlatı sunsa da, akademik tarih ve gastronomi araştırmaları bu popüler efsanenin ardındaki gerçekleri sorgulamamızı gerektirmektedir.
Kruvasanın kökenine dair Osmanlı efsanesi, ne kadar yaygın olsa da, tarihsel kanıtlarla desteklenmemektedir. Mutfak tarihçileri, kruvasanın atası olarak kabul edilen ve yine hilal şeklinde olan "kipferl" adlı hamur işinin, 1683 yılındaki kuşatmadan çok daha önce Viyana'da ve Orta Avrupa'nın diğer bölgelerinde var olduğunu ortaya koymaktadır. Kayıtlara göre, kipferl'in tarihi 13. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Viyana'daki manastır kayıtlarında, bu hilal şeklindeki çöreklere yapılan atıflar bulunmaktadır. Dolayısıyla, hilal şeklinin doğrudan Osmanlı sancağına bir tepki olarak ortaya çıktığı iddiası tarihsel olarak geçersizdir.
Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa'daki ilerleyişinin durdurulduğu önemli bir dönüm noktası olan Viyana Kuşatması, Avusturya tarihinde büyük bir zafer olarak yer etmiştir. Bu zaferin etrafında örülen kahramanlık hikâyeleri, zamanla gündelik hayatın bir parçası olan kipferl gibi unsurlarla birleşerek sembolik bir anlam kazanmıştır. Fırıncıların kahramanlığı ve "düşmanın" sembolünün yenilerek tüketilmesi, halk arasında kolayca benimsenen ve nesilden nesile aktarılan güçlü bir metafor sunmuştur. Ancak bu, tarihsel bir gerçekten ziyade, bir "kuruluş miti" olarak değerlendirilmelidir.
Fransız lezzeti olarak bilinen kruvasanın kökeninin Osmanlı'ya dayandığına dair popüler hikaye, tarihsel kanıtlardan yoksun, romantik bir efsaneden ibarettir. Bu anlatı, Viyana'nın Osmanlı karşısındaki zaferini kutlamak ve ulusal kimliği pekiştirmek amacıyla sonradan yaratılmış bir mittir. Kruvasanın gerçek soy ağacı, Orta Avrupa'da yüzyıllardır var olan "kipferl"e dayanmaktadır. Bu hamur işinin küresel bir hikayeye dönüşmesi ise, 19. yüzyılda Paris'te August Zang tarafından açılan Viyana fırını sayesinde olmuş ve Fransız pastacılarının milföy hamurunu kullanarak onu mükemmelleştirmesiyle tamamlanmıştır.
Kruvasanın hikayesi, mutfak kültürünün sadece tariflerden ve malzemelerden ibaret olmadığını; aynı zamanda tarih, kimlik, mitler ve kültürel alışverişin karmaşık bir örgüsünü yansıttığını göstermektedir. Osmanlı efsanesi tarihsel bir gerçek olmasa da, kruvasanın kültürel mirasının bir parçası haline gelmiş ve bu lezzetli hamur işinin etrafındaki gizemi ve cazibeyi artırmıştır. Akademik bakış açısı, bu efsaneyi reddetmekle kalmaz, aynı zamanda onun neden bu kadar kalıcı ve çekici olduğunu anlamamıza da yardımcı olur. Kruvasan, bugün damaklarımızda bıraktığı lezzet kadar, Viyana'dan Paris'e uzanan zengin ve çok katmanlı tarihiyle de önem taşımaktadır.
