Susurluk’ta herkes tanır Gürhan YÖRÜKALP’i…
Selamlaşmadığı, hal hatır sormadığı kimse yoktur Susurluk’ta!..
Sevilir, sayılır Gürhan YÖRÜKALP… Boş durmayı sevmez, mutlaka bir işle meşgul olur; kazanır…
Araştırmayı da sever… Nereden aklına geldi ise Susurluk’un eski usta ve zanaatkarlarını tespit etmeye çalışmış elinin elverdiğince!..
Gürhan YÖRÜKALP, yaptığı bu araştırmaları bana getirdi; ben de okuyucularımla paylaşayım istedim…
Sayın YÖRÜKALP, kendi mesleği de olan ‘Tornacılar ve Kaynakçıları araştırmakla başlamış işe…
Zanaatkar veya zanaatçı, sermayeden çok nitelikli emeğini kullanarak mal üretiminde bulunan kişidir. Zanaatkar, zanaatla uğraşan kişi anlamına gelir. Zanaat ise Türkçe’de el ustalığı isteyen işler anlamında kullanılmaktadır.
Tornacı, talaş derinliğini belirlemek, parçanın alnını tornalamak, punta deliği açmak gibi işlemler de torna ustası görev tanımı içerisinde yer alır. Bu meslek grubunda çalışan kişilerin yerine getirmesi gereken diğer sorumluluklar da şunlardır: Elde var olan parçayı uygun torna teknikleri ile istenen hale getirmek.
Kaynakçı, çeşitli metal fabrikalarında veya benzeri işletmelerde metalleri belirlenen ölçülere göre kesen ve birleştiren, tasarlayıp uygulayan kişidir. Bu doğrultuda mesleğinin gerektirdiği çizim ve kaynak işlemlerini doğru şekilde hayata geçirir.
Küçük bir araştırma da ben yaptım.
Tornacı ve kaynakçı ustası aranıyor ama bulmak ne mümkün!.. Maaşları mı? 60 bin lira ile 120 bin lira arasında değişiyor.
Gürhan YÖRÜKALP, eski usta ve zanaatkarları da şöyle tespit etmiş:
Niyazi ELTİMUR, Vedat ELTİMUR, Metin SAYGI, Recep GÜRCAN, Burhan YÖRÜKALP, İsmet YAPICI, Mehmet TÜFEKÇİ, Fevzi ELTİMUR, Mustafa ELTİMUR, Arif KÜÇÜKDOĞANLI, Bünyamin AYAZ, Faruk İLDENİZ, Feridun İLDENİZ, Osman DURMAZ ve Gürhan YÖRÜKALP.
Gürhan YÖRÜKALP, not olarak da şunları yazmış:
“Bu ustalarımıza halkımız çok saygı gösterirdi.
Bu ustalarımızın yetiştirdiği kalfaların çoğu işçi olarak Almanya’ya gitti.”
Artık bu ustaları bulmak çok zorlaştı.
Yine tespitlerimize göre yazdığımız isimlerden Burhan YÖRÜKALP, Gürhan YÖRÜKALP, Mustafa ELTİMUR, Arif KÜÇÜKDOĞAN ve Bünyamin AYAZ sağ; diğerleri ise Allah’ın rahmetine kavuştu.
Çıraklar, kalfa, ardından da usta olarak yeni iş yerleri açmıyorlar.
Emekli olanların ya da ölenlerin yerine böyle zanaatkarlar yetişmiyor. Süreç içerisinde bu tür meslekler sanki yok olacak gibi…
Geçtiğimiz yıllarda çıraklar, kalfalar dini bayramlarda, bayram namazından sonra evdeki büyüklerinin ellerini, küçüklerin gözlerini öpüp bayramlaşmanın ardından mutlaka ustalarının evine gider, ellerini öper ve ustalarının mendil içerisinde verdikleri ‘Bayramlık Harçlıklarını’ alırlardı. Bu adet de bazı meslekler gibi tarihe kavuştu.
HAMİŞ: Eylül ayının üçüncü haftasında kutlanan Ahilik Haftası, köklü bir kültürel mirası yaşatmak, esnaf ve zanaatkarların birlik ve dayanışma ruhunu canlandırmak amacı ile düzenlenen özel bir haftadır.
Tüm esnaf ve zanaatkarların ‘Ahilik Haftası’nı kutluyorum.
Hoşça kalın, dost kalın!..
